Άκουε πολλά, λάλει καίρια.

ΒΙΑΣ Ο ΠΡΙΗΝΕΥΣ
  • Νομοθετική εργασία

Κώδικας Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών

Πριν αναφερθώ σ΄αυτό καθεαυτό το αντικείμενο του νέου Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών, για να εξηγήσω για ποιους λόγους τον αντιμετωπίζουμε θετικά, θέλω να κάνω κάποιες παρατηρήσεις.

Παρατήρηση πρώτη, με θλίψη
: έπρεπε να φτάσουμε ένα βήμα πριν τον γκρεμό μιας άτακτης χρεοκοπίας, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να θεσπίσουμε Μητρώο Κοινωφελών Περιουσιών και Εθνικών Κληροδοτημάτων, για να νοικοκυρέψουμε τις σχολάζουσες κληρονομίες, και για να ορίσουμε, επιτέλους, λειτουργικούς τρόπους εποπτείας και ελέγχων των προσώπων και φορέων που τις εκκαθαρίζουν και τις διαχειρίζονται!

Έπρεπε να φτάσουμε ένα βήμα πριν την άτακτη χρεοκοπία, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, για να αναρωτηθούμε, ως κράτος και ως Κοινοβούλιο, ποιο είναι το συνολικό μέγεθος και ποιοι είναι κηδεμόνες των σχολαζουσών κληρονομιών! Αφήνω στην άκρη ότι ακόμη και σήμερα, παρά τη θετική προσπάθεια, ακριβή και αξιόπιστη απάντηση στα ερωτήματα αυτά δεν έχουμε.

Η δεύτερη παρατήρηση
αφορά στην πολιτική αντίληψη του χρόνου. Συζητούμε σήμερα την επικαιροποίηση ενός προπολεμικού, ναι, προπολεμικού νομικού πλαισίου για τα εθνικά κληροδοτήματα με τις προβλέψεις του οποίου απαιτούνταν έως και 15 χρόνια για να αναγνωριστεί το κληρονομικό δικαίωμα του δημοσίου στις σχολάζουσες κληρονομίες.

Με άλλα λόγια, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μόλις σήμερα, στον 6ο χρόνο ύφεσης, ασχολούμαστε με την επικαιροποίηση ενός νόμου του 1939, μια επικαιροποίηση που θα μπορούσε να αποδώσει έσοδα στο ελληνικό δημόσιο και να καταστήσει αξιόπιστη μια πατριωτική χειρονομία, την εθνική δωρεά, το εθνικό κληροδότημα.

Και είναι πραγματικά άξιο απορίας, από τη μια μεριά αναφερόμαστε με υπερηφάνεια στο πρότυπο των εθνικών ευεργετών, επικαλεστήκαμε μάλιστα από την πρώτη στιγμή της κρίσης το παράδειγμά τους και προτρέψαμε τους Έλληνες της διασποράς να τους μιμηθούν κι από την άλλη αφήσαμε στην αναξιοπιστία της δυσλειτουργίας και της κακοδιαχείρισης το νομικό πλαίσιο που διέπει τη νομική, διοικητική και οικονομική διαχείριση των κληροδοτημάτων.

Στον αντίποδα της αντίληψης του ..... σχολάζοντος πολιτικού χρόνου, διαπίστωσα, με αισιοδοξία, ότι με το νομοσχέδιο αυτό βελτιώνουμε την αντίληψη του χρόνου ως προθεσμίας εκτέλεσης ενός κοινωφελούς έργου. Εννοώ ότι με το συζητούμενο ν/σ ορίζεται ένα τρίμηνο σε εκείνους, οι οποίοι ασκούν σήμερα χρέη κηδεμόνα ή εκκαθαριστή κληρονομιών για να εγγραφούν στο σχετικό μητρώο που θεσπίζεται, και, επίσης, εννοώ ότι 18 μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων ενός κηδεμόνα, το κράτος θα τον ελέγξει, αν ολοκλήρωσε το έργο του, αν έχει σημειώσει ικανοποιητική πρόοδο.... Αυτή η διαφορά, η αξιοποίηση δηλαδή του χρόνου, όταν με το προηγούμενο καθεστώς απαιτούνταν 8 και 10 χρόνια για να ολοκληρωθεί το έργο εκκαθάρισης, θα έπρεπε να διαπνέει όλη τη νομοθετική εργασία.

Επιτρέψτε μου να σταθώ λίγο παραπάνω στο θέμα της πολιτικής αντίληψης του χρόνου, γιατί πραγματικά απορώ με το πώς αντιλαμβάνονται το θεμελιώδες αυτό πολιτικό μέγεθος κάποιοι συνάδελφοι. Το σύνολο των Κοινωφελών Περιουσιών σήμερα, μικρών και μεγάλων, είναι περίπου 15.000 και κάθε χρόνο προστίθενται περίπου 70 νέες υποθέσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία του Επίτιμου Γενικού Δ/ντή Δημόσιας Περιουσίας και Εθνικών Κληροδοτημάτων του Υπουργείου Οικονομικών.

Από τα στοιχεία που υπάρχουν στην Έκθεση Αξιολόγησης Συνεπειών του νομοσχεδίου, το κατ΄ εκτίμηση ύψος των Κοινωφελών Περιουσιών υπολογίζεται σε τουλάχιστον 10 δις χωρίς να συνυπολογίζεται η περιουσία – κινητή και ακίνητη- των πολύ μεγάλων Κοινωφελών Περιουσιών. Για δε τις σχολάζουσες κληρονομίες παραμένει άγνωστο το συνολικό μέγεθος!

Με τα μέχρι σήμερα στοιχεία και με αισιόδοξους υπολογισμούς φαίνεται ότι εκκαθαρίζονται σχεδόν 20 υποθέσεις τον χρόνο, οπότε – όπως σημειώνεται και στο πόρισμα της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, κατά την συνεδρίαση της 1ης Φεβρουαρίου 2011- χωρίς να χρονοτριβούν οι απλοί υπάλληλοι, με τα σημερινά δεδομένα θ' απαιτηθούν περισσότερα από 300 χρόνια για να εκκαθαριστούν όλες οι Κοινωφελείς Περιουσίες.
300 χρόνια! Κι όμως ακούω συναδέλφους να απορρίπτουν με απέχθεια και καχυποψία τη σύμπραξη του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα και για τούτο μάλιστα θα καταψηφίσουν το νομοσχέδιο. Προφανώς περιμένουν τον αμόλυντο από ιδιώτες Παράδεισο στο τέρμα των 300 χρόνων, κι ως τότε ας μείνουμε στο νόμο του 1939;
Ή περιμένουν την αστρική μεταμόρφωση του κρατικού μηχανισμού, ώστε σε μηδενικούς χρόνους να πράξει όσα δεν μπορεί μόνος του να πράξει ακόμη και ο πλέον αποτελεσματικός κρατικός τομέας σε όλο τον πλανήτη, παραλαμβάνοντας την, επί του συγκεκριμένου θέματος που συζητάμε, ελληνική πραγματικότητα.

Στη ΔΗΜΑΡ θεωρούμε απολύτως θετική τη δημιουργία Μητρώου Εκκαθαριστών, Διαχειριστών κοινωφελών περιουσιών ή ιδρυμάτων και Κηδεμόνων σχολαζουσών κληρονομιών. Και κρίνουμε επίσης ότι μπορεί να βοηθήσει η συνεργασία με αυστηρούς όρους βεβαίως με τον ιδιωτικό τομέα, ώστε να φτάσουμε σε αξιόπιστα αποτελέσματα σε εύλογο χρόνο, κι όχι στον αόρατο χρόνο!

Η τρίτη παρατήρηση
Το υπό συζήτηση νομοσχέδιο αντιμετωπίζει νομίζω αποτελεσματικά δυο κακοδαιμονίες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης:
Πρώτη κακοδαιμονία που αντιμετωπίζει είναι η συνήθης διάχυση των αρμοδιοτήτων και της ευθύνης ελέγχου και εποπτείας σε τόσα πολλά πρόσωπα και φορείς, ώστε να καθίσταται αδύνατος ο ουσιαστικός έλεγχος στα πεδία της λειτουργίας, της χρηστής διαχείρισης και των σκοπούμενων αποτελεσμάτων.

Δεύτερη κακοδαιμονία που αντιμετωπίζει είναι η πολυνομία και η κατά περίπτωση νομοθέτηση που επέτρεπε την πολυδιάσπαση των κριτηρίων, των κανόνων οργάνωσης, λειτουργίας και εποπτείας των κληροδοτημάτων.

Το παρόν νομοσχέδιο έχει θετικό άξονα γιατί επιχειρεί να ορίσει (πέραν επιμέρους παρατηρήσεων που μπορεί να έχει κάποιος) με σαφήνεια τα πεδία και τους φορείς της ευθύνης εποπτείας και ελέγχων στην καταγραφή και τη διαχειριστική πορεία των έργων αυτών, και επίσης, ορίζονται ενιαίοι κανόνες οργάνωσης, λειτουργίας και ελέγχου. Ελπίζω, με την ταχεία εισαγωγή των νέων τεχνολογιών να σημειωθεί μεγάλη πρόοδος και στο θέμα της γραφειοκρατίας και στο θέμα της διαφάνειας και της χρηστής διαχείρισης.

Τη δημιουργία του Μητρώου Kληροδοτημάτων την θεωρούμε ιδιαίτερα θετική. Θα επιτρέψει την καταγραφή όλων των κληροδοτημάτων, με αντίστοιχη καταγραφή της περιουσίας του καθενός, οπωσδήποτε όμως και με την περιγραφή της φυσιογνωμίας και με βάση το σκοπό του. Κι έτσι επιτέλους η νομοθεσία μας εναρμονίζεται και με την επιταγή του Συντάγματος κατά την παράγραφο 3 του άρθρου 109.

Είμαστε λοιπόν σύμφωνοι στη δημιουργία, στη λειτουργία και στη δημοσιότητα του Μητρώου Κοινωφελών Περιουσιών - Εθνικών Κληροδοτημάτων. Το ίδιο και για το Μητρώο Σχολαζουσών Κληρονομιών. Και επιμένουμε ότι - τίθεται εξάλλου και στο πόρισμα της Βουλής αυτή η επισήμανση- με βάση τα στοιχεία του Μητρώου ή ό,τι άλλο στοιχείο διαθέτουν οι αρμόδιες υπηρεσίες, πρέπει να διερευνηθεί η πραγματική βούληση του κάθε διαθέτη, να διαπιστωθεί δηλ. εάν η διοίκηση και η διαχείριση του κάθε κληροδοτήματος εκτελείται κατά τη βούληση αυτή και κατά το νόμο.

Στο σημείο αυτό έχουμε δυο παρατηρήσεις. Η πρώτη αφορά τη διαχείριση, στο πεδίο του ελέγχου σκοπιμότητας, των κληροδοτημάτων των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων στο πλαίσιο της αυτοτέλειάς τους. Να ξεκαθαρίσω και ρητά ότι δεν αναφέρομαι στον απολύτως απαραίτητο έλεγχο νομιμότητας, ο οποίος σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διενεργείται. Είμαστε όμως επιφυλακτικοί στον εκ των προτέρων έλεγχο σκοπιμότητας. Στο πλαίσιο της αυτοτέλειας τους και των εκπαιδευτικών και κοινωνικών στρατηγικών τους επιλογών τα Ιδρύματα πρέπει να λειτουργούν σε άνετο χώρο αποφάσεων και προσανατολισμού.

Αυστηροί έλεγχοι νομιμότητας ναι, παντού, συνεχώς.

Αλλά κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πάσχουμε από έλλειψη εμπιστοσύνης στους ανθρώπους. Είναι πάθηση διοικητική η συνεχής καχυποψία που οδηγεί σε μανία προκαταρκτικών ελέγχων, σε γιγάντωση της γραφειοκρατίας και του χρόνου έγκρισης και υλοποίησης των αποφάσεων. Συνήθως μάλιστα αυτή ακριβώς η μανία καχυποψίας των προκαταρκτικών ελέγχων συνοδεύεται και από μανία αποφυγής του τελικού ελέγχου ή εκκλήσεις επιείκειας στην κακοδιαχείριση στον τελικό έλεγχο!

Η δεύτερη αφορά στο άρθρο 24 του παρόντος νομοσχεδίου, όπου ρυθμίζονται θέματα εκποίησης κινητών και ακινήτων.
Κύριε υπουργέ, προτείνω να διευρύνουμε ρητά, κυρίως για λόγους αξιοπιστίας, το χρόνο και τα μέσα δημοσίευσης δηλαδή 90 ημέρες αντί 2 μηνών, ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Υπ. Οικονομικών και δημοσίευση σε μια τουλάχιστον καθημερινή και μία εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα, εφόσον την αρμοδιότητα έχει μια Αποκεντρωμένη Διοίκηση.

Τελειώνω, κ. υπουργέ με μια επισήμανση. Η τελευταία φράση της 2ης παραγράφου του άρθρου 24 αναφέρει: «Η αρμόδια αρχή μπορεί σε κάθε περίπτωση να αποφασίσει την κατ΄άλλο τρόπο εκποίηση κινητού ή ακινήτου της περιουσίας, μετά από γνώμη του Συμβουλίου».
Αυτή η φράση εγείρει ερωτηματικά και δικαιολογημένες αυτή τη φορά καχυποψίες, κ Υπουργέ, μήπως αφήνει ανοιχτή την πόρτα προς την μεταφορά του ακινήτου στο ΤΑΙΠΕΔ. Διατυπώθηκε και κατά τη συζήτηση του Κώδικα στην Επιτροπή ο εύλογος κίνδυνος, ο φόβος, αν θέλετε, να περιέλθουν κληροδοτήματα και δωρεές στην κυριότητα του ΤΑΙΠΕΔ προς εξόφληση του δημοσίου χρέους, εφόσον ο διαθέτης δεν το ορίζει ρητά. Θα μπορούσε, κύριε υπουργέ, να απαλειφθεί η φράση που εγείρει αυτές τις επιφυλάξεις ή και να αποκλειστεί αυτή η πιθανότητα, εφόσον βέβαια δεν ορίζεται ρητά από τη σύσταση της περιουσίας ή του κληροδοτήματος.

Τέλος, κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα ήθελα να κλείσω με μια εκ των προτέρων εξήγηση από την πλευρά της Δημοκρατικής Αριστεράς.

Θα καταψηφίσουμε το άρθρο 82, εάν παραμείνει ως έχει.
Διότι το μεγάλο πλεονέκτημα του υπό ψήφιση Κώδικα είναι, κατά τη γνώμη μας, το ότι θεσπίζει ενιαίους κανόνες αντίληψης και διαχείρισης των Εθνικών Κληροδοτημάτων .

Κατά τούτο δεν αντιλαμβανόμαστε τους λόγους εξαίρεσης των παλαιών κληροδοτημάτων των Ιωαννίνων από το καθεστώς της ενιαίας διαχείρισης. Ενώ μάλιστα στις προς κατάργηση μεταβατικές διατάξεις του άρθρου 82 του παρόντος νομοσχεδίου, στη φάση της διαβούλευσης του Νομοσχεδίου, υπήρχαν τα σχετικά Διατάγματα του 1926 και 1933. Κύριε Υπουργέ, παρακαλούμε να εξετάσετε τη συμπερίληψη των 3 διαταγμάτων που αφαιρέθηκαν από το άρθρο 82 του παρόντος νομοσχεδίου και αφορούσαν στα κληροδοτήματα Ιωαννίνων.

Η ομιλία έγινε κατά τη συζήτηση του Κώδικα Κοινωφελών Περιουσιών και Σχολαζουσών Κληρονομιών στην Ολομέλεια_27.8.2013

Ενδιαφέροντα άρθρα

23.05.2023

Μετά τον αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ, τι; του Γ. Βούλγαρη

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
22.05.2023

Το τέλος του καιροσκοπικού ριζοσπαστισμού, του Β. Βαμβακά

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
31.05.2022

Μεταπολιτική, μεταδημοκρατία, μετακόμματα, του Γ. Σιακαντάρη

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Αυτή η σελίδα χρησιμοποιεί cookies για να διαχειριστεί τα στοιχεία χρήσης, στατιστικά πλοήγησης και άλλες λειτουργίες. Επισκεπτόμενοι τη σελίδα μας συμφωνείτε οτι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε cookies.

OK